Strategie is botheid - Lang leve Nederland?

Strategie, een vakgebied met bedrijfskundige inslag. Maar, volgens mij, veel meer het vakgebied van sociologie. Immers, bedrijven, organisaties, instituten, politieke partijen e.d. bestaan uit groepen mensen, en daar houdt de sociologie zich mee bezig. Reden dat ik de zienswijze van Herman Vuijsje (socioloog) in een artikel in het NRC van afgelopen zaterdag (15 december 2012) kort de revu wil laten passeren.

Vuijsjes beschouwt het anti-hierarchische sentiment op de nederlandse werkvloer. Hij memomeert het beeld dat in boekjes als Dealing with the Dutch wordt geschetst. Hij zoomt echter verder in op onze gedrag op de werkvloer en komt tot verrassende conclusies. In de praktijk blijken nederlanders niet zo bot te zijn als we wel eens denken. Talloze sociologische experimenten, ook van buitenlandse onderzoekers, tonen aan dat we steeds te maken hebben met een conformistische onderstroom.

Het is die onderstroom die ik verantwoordelijk acht voor het veelvuldig mislukken van verandertrajecten, welke voortkomen uit de strategie van organisaties. Veranderen vergt namelijk kritisch vermogen en scherpte op de uitgezette koers. En daar komt sociologie om de hoek kijken. Veel mensen conformeren zich namelijk aan de meerderheid in een groep, zelfs als de opvatting van die meerderheid evident onjuist is.
Voeg dit bij de toenemende onzekerheid over de vaste baan, met goede arbeidsvoorwaarden, het oprukkende model van CEO-achtige leiding, waarbij tegenspraak niet altijd wordt gewaardeerd en ziedaar, de basis voor een afkalvende continuiteit van de organisatie is gelegd. Want dat is het doel van strategie, streven naar continuïteit.

Ergo, koester de kritische medewerker, stel u zelf, als manager continu de vraag 'zitten we op het juiste spoor?' en, vooral (!), 'is die opmerking van die kritische collega waar of onwaar?'. Want dit gratis advies, deze uitdaging op de inhoud en het proces helpt om de juiste koers vast te houden. En dat is èèn van de essenties van strategie.
Wordt geen zonnekoning, zorg voor een veilige omgeving, wees niet eigenwijs, bestraf conformisme, huur een socioloog in en roep dan 'lang leve de botheid'. En weet dat Nederlanders op het werk helemaal niet bot zijn.