Rode apen, functiehuis en cognitieve dissonantie

Gisteren bezocht ik een interessante lezing van Jef Staes. Jef gebruikte de metafoor van schapen en apen om het publiek, mij dus ook, een spiegel voor te houden. Een spiegel die liet zien hoe wij, de oudere generatie, met een diploma in de hand, een organisatie bevolken en daar als makke schapen, gebonden door een functiehuis, onze passie en talent verliezen. Waardoor de organisatie, maar ook jijzelf als individu, opgezadeld zit met een ingedutte toko. Zonder enige innovatiekracht. Het boek dat daarbij hoort is "Ik was een schaap"

Op zijn website staat het als volgt verwoord "Ik was een schaap. Hoe gek kun je het nog verzinnen? Hoe ver kun je het nog gaan zoeken voor de titel van een boek. Was ik ooit een schaap? Natuurlijk, iedereen is ergens in zijn leven een schaap. Op een zeker moment dommel je in. De vernieuwende passie voor wat je doet verdwijnt. Het gebeurt geruisloos en onbewust. Tot je merkt dat je iets anders wilt doen, maar opgesloten zit in een gouden kooi. Je gaat ten onder aan stress of je gaat zoals een schaap gewoon grazen en mekkeren. Je wordt lid van een passieloze kudde. Niemand heeft dit ooit beter verwoord dan William L. McKnight in de volgende quote:‘If you put fences around people, you get sheep.’"

De hele zaal lacht, knikt en zegt "je hebt me wakker geschud, hier ga ik iets mee doen". En dan komt, zoals zo vaak, cognitieve dissonantie om de hoek kijken. Het publiek in de zaal wordt geconfronteerd met een mening die op gespannen voet staat met de eigen overtuigingen. De dissonantie die dan ontstaat wordt vaak omgezet in het verkleinen van het belang van de boodschap van de spreker. Het aanpassen van eigen gedrag blijft dan achterwege. En je wordt weer een mak schap. De rode aap krijgt geen kans en innovatiekracht gaat verloren.
Sla er ook maar eens Ben Tichelaar op na, die, vanuit een andere invalshoek, laat zien waarom mensen terugvallen in oud gedrag. Ben lichtte dit onlangs nog toe in een webinair waarin hij laat zien hoe je richting kunt omzetten in actie.
Tichelaar toont aan,op basis van psychologisch onderzoek, hoe voornemens van mensen verloren gaan omdat ze het niet kunnen omzetten in actie en voorbeeldgedrag van leiders achterwege blijft.
Kernvraag? Hoe blijven we fris en fruitig? Schaf een hofnar aan, wees gedisciplineerd en gun jeukmedewerkers het voordeel van de twijfel. Veel plezier met krabben.