Achterwaartse strategie

Oude koeien uit de sloot halen, terugkijken, anachronisme? Handig, nuttig? De Britse historicus Tom Holland gebruikt deze manier van denken in zijn beschouwing over het ontstaan van de Islam. Ik wil u laten zien hoe deze manier van denken een organisatie kan helpen om haar DNA te achterhalen en het succes van haar bestaan uit te bouwen.
Nou, ..... daar gaan we.

Tom Holland vertelt het volgende verhaal: Arabische nomaden slaagden erin om het machtsvacuüm dat was ontstaan door de implosie van Byzantium en Perzië in te vullen door een nieuw rijk te stichten. Toen dat rijk er was, ontstond in de achtste en negende eeuw behoefte aan een ideologie om de geschiedenis te rechtvaardigen. Zo ontstond het verhaal over Mohammed en zijn nieuwe geloof. Het was dus niet de profeet, zijn woord, de godsdienst en toen het rijk. Het was precies andersom. Eerst was er het rijk, en 150 jaar na dato zijn er een monotheïstisch geloof en een stichter bij verzonnen.
(bron: Bart Jan Spruyt, Elsevier 24 maart 2012).

Wat kunnen we leren van de manier van denken van Holland? Welnu .... Veel organisaties zijn druk doende om hun imperium uit te bouwen. Nieuwe klanten, nieuwe producten, andere partners, meer personeel. Af en toe een overname. Soms een dip in de winst, maar altijd gestaag doende om het succes uit te bouwen. En dan komt er een moment dat iedereen gedwongen wordt om na te denken over de vraag 'Hoe kunnen we succesvol blijven?'. Een vraag die zich in de huidige crisis opdringt aan veel bedrijven en organisaties. Dan kan het handig zijn om technieken als scenario-planning, SWOT-analyse, blue-ocean en Business Model Canvas toe te passen. Maar het zou ook zomaar handig kunnen zijn om niet naar de toekomst te kijken maar een blik in de achteruitkijkspiegel te werpen en de vraag te stellen 'waarom waren we succesvol?' en daar uit af te leiden wat je moet blijven doen om dat succes vast te houden.

Kortom, om het DNA van te organisatie te koesteren en dat op gepaste wijze in de juiste huidige en toekomstige context te plaatsen.
En daarmee zijn we weer terug bij Tom Holland. Het is dus niet de strategie en dan het succes. Het is het succes en dan de strategie. Achterwaartse strategie.

De wauwel-factor, waard om over te praten

MT-overleg, vergadering, afdelingsoverleg ..... en maar praten en maar zoeken. Maar naar wat zoeken we dan, wat is waard om over te praten en wat niet? Goed, een sociale factor is belangrijk, koffiepraatjes en een kleine roddel, vooruit. Complot-theorien gaan overigens weer iets te ver. Maar al met al gaat het uiteindelijk om een stuk efficiency en effectieviteit.
En dan dringt zich de vraag op 'wat is de moeite waard om over te praten? en hoe praten we daar over?'
En dat is nu precies de kern van onze aanpak genaamd 'dienstgericht niet-wauwelen' (knipoog).

We beginnen altijd met een zoektocht naar de diensten die een organisatie levert. Met andere woorden, wat lever je wel en wat lever je vooral niet? Vervolgens koppel je aan deze diensten de wows en de ahs, dat zijn de facetten van een dienst waar klanten voor warm lopen.

Daarna kijk je rond in de organisatie en breng je in kaart wat iedereen doet om de dienst te leveren. In de grote-mensenwereld noemen ze dat wel eens 'welke processen hebben wij ingericht?' Vervolgens plak je iedere maand een poster aan de wand die laat zien hoe je hebt gepresteerd, oftwel 'in welke mate hebben we de wows en de ahs' voor elkaar gekregen. Met een mooi woord heet dat stuurinformatie, een moeilijk woord voor dit is Business Intelligence of KPI's.
Als je met de groep collega's rond de poster gaat staan, vergaderen is een synoniem hier voor, kun je proberen te ontdekken waarom iets niet of wel is gelukt. Door in dialoogvorm de achterliggende oorzaak te achterhalen en ieder achterliggend defect te rubriceren kun je een soort van vlekkenlandkaart ontdekken die de pijnpunten duidelijk maakt. Die vervolgens gericht kunt aanpakken. Oftwel, zorg dat het gewauwel gericht is op het zoeken naar pijnpunten. Vermijd afdwalen, roddelen en zagen, maar focus op de poster aan de wand. Want dat is het enige bestaansrecht van de organisatie.

Oh ja, vergeet niet af te sluiten met 'is er nog wat nieuws onder de zon?' Wauwel daar over verder om zo nieuwe kansen te ontdekken. Op zoek naar een wauwel-instrument voor nieuwe kansen? Probeer eens een eenvoudig SWOT-analyse, gooi eens een Canvas sessie er tegenaan, verdiep je in een blauwe oceaan en laat de rode ocean links liggen.

Stip op je neus, om gek van te worden

Teken een stip op je neus, plak een pukkel op je kin of zet een tatoeage op je wang. Geheid dat jouw gesprekspartner nergens anders meer naar kijkt en je voor eeuwig in zijn geheugen staat gegrift. En zo werkt het ook met missie-statements.
Recent heb ik mijn licht als eens laten schijnen op de beroemde stip-aan-de-horizon die we maar niet bereiken. Maar een stip op je neus heeft blijkbaar wel effect. Lees deze oude blogpost nog maar eens na

Naar analogie van de stip op je neus kun je ook als organisatie een stip op de wand, op het briefpapier, de blocnote, de bestelbusjes, in de kantine, op jouw goederen, de offertes en gadgets zetten. Een one-liner, ondertitel, die richting geeft aan alles wat je als organisatie doet om de klant te behagen. Gisteren en vandaag liep ik tegen twee treffende ondertitels aan die ik hier wil delen.

De eerste ondertitel trof ik aan bij de onderwijsinstelling Gilde Opleidingen, nl. Meester in scholing. Naar analogie van de middeleeuwse gilden. Op haar website beschrijft deze onderwijsinstelling hoe ze deze slogan vertaalt naar de dagelijkse praktijk van de onderwijspraktijk.

Een tweede slogan zag ik vandaag op de golfbaan Wittem waar 'Gastvrij Heuvelland' (een samenwerkingsverband van horeca ondernemers) een wedstrijd speelde. De lunchtafel was gesierd met onderstaand affiche.

En heeft jouw organisatie al een slogan? Een aftiteling die al het handelen van de medewerkers richting geeft. Niet? Maandag snel aan de slag. Bij deze al een paar suggesties Spa, het zuiverende water, McDonalds I'm lovin it, Biertje?, Think Different. Nog meer inspiratie opdoen?
Klik dan hier om naar de website van superslogans te gaan

Negeer het oude - de kunst van het loslaten.

Ook wel eens moegestreden omdat je dingen wilde veranderen en het maar niet lukte? Dan is het motto van Seila Oroshin over de Nieuwe Werkelijkheid wellicht een eye-opener, Old energy dies slowly, zegt ze.
In een serie over 'de burger aan zet' in het Limburgs Dagblad, vertelt ze over haar ervaringen met de overheid en haar eigen zoektocht naar opvang voor haar zoon. Nadat ze een aantal keren tegen een muur van onbegrip aan liep, besloot ze haar energie anders aan te wenden.

(ik citeer uit het artikel, LD zaterdag 3 augustus) 'Je kunt beter het oude niet bestrijden maar iets nieuws beginnen. het kost te veel energie om ingebakken systemen te bestrijden, beter is het om te laten zien dat het beter en vaak goedkoper kan .......'
En haar visie op burgerschap illustreert ze met '.... Oroshin gelooft ook niet in de de recessie. Of de crisis. Ze heeft het over een Nieuwe Werkelijkheid. Wie volgens haar gelooft dat alles weer zal terugkeren bij het oude moet nog wakker worden. In de Nieuwe Werkelijkheid leren we nu weer voor en met elkaar dingen te doen.' (einde citaat).

En hoe zit dat bij jou? Nog steeds een beetje onwennig? Bang om een nieuw standpunt in te nemen, oude dingen te laten voor wat ze zijn? Maak eens een lange neus naar iedereen, trek je eigen plan, kleur buiten de lijnen en ontdek hoe jouw positie, en wellicht die van jouw organisatie,
kan wijzigen.

En pluk uiteindelijk de vruchten van de Nieuwe Werkelijkheid.

Stip aan de horizon is een fata morgana

Bla bla bla bla bla ..... stip aan de horizon .... bla bla bla.

Herkenbaar? U bent deelnemer aan een MT-overleg, luistert naar de minister-president of een spreker op een congres. Vraag: 'heeft u ooit die stip ontdekt? Heeft u m ooit aangeraakt?'
Nee, natuurlijk niet, want hij bestaat niet. Een leuke anekdote die dit illustreert las ik vanmorgen in het blad inGovernment (juni 2013, Jan Kramer). Ik citeer "Diep in Rusland hield kameraad Stalin ooit een toespraak voor de leden van de plaatselijke kolchoz. Hij sloot af met: 'En kameraden, wat zien wij aan de horizon? De socialistische heilstaat waarnaar wij streven!' Nadat het donderend applaus was weggeëbd, vroeg Pjotr aarzelend aan zijn buurman Ivan: 'Kameraad, wat is dat eigenlijk, de horizon?' Na enig nadenken antwoordde Ivan: 'De horizon, dat is een streep die je altijd ziet maar nooit kunt bereiken.'

Daarmee wil ik niet direct gehakt maken van de noodzaak van toekomstvisies en strategische planning, maar wil ik voeding geven aan de gedachte om de stip aan de horizon te vervangen door het toepassen van principe-denken. Door zo te denken en te doen kan een organisatie wendbaar blijven, zich continu aanpassen aan veranderende omstandigheden en kan aan medewerkers handvatten worden geboden om de dagelijkse werkelijkheid vorm te geven.

Ik zal een aantal voorbeelden van principes geven die een organisatie kunnen helpen om die permanente aanpassing te realiseren.
Kledingwinkel-principes
- we vragen iedere klant 'kan ik u helpen?'
- als we iets niet weten zeggen we 'ik ga het aan mijn collega vragen'
- is iets niet op voorraad dan bieden we aan om het te bestellen, gratis te bezorgen en altijd mogelijk te maken om het te ruilen en geld terug te ontvangen.
- wij bezoeken jaarlijks een toonaangevende modebeurs
Gemeentelijke principes
- Iedere vraag van een burger is vastgelegd en kent een status
- Beleid en uitvoering worden jaarlijks getoetst aan inzichten uit de praktijk, gekoppeld met de vastgelegde vragen
- Gelden worden besteed als ware het jouw eigen geld
Zakelijke dienstverleners principes
- Antwoorden op niet standaard klantvraagstukken worden altijd middels collegiale toetsing gereviewed.
- Wij kunnen een dienst van onze portfolio altijd uitleggen aan een willekeurige klant
- Wij bezoeken minimaal een congres per jaar waarbij het thema gericht is op de visie op onze vak.

Welke principes zijn bij jouw organisatie aan de muur gespijkerd? Geen? Dan stel er een aantal op voor jouw eigen handelen en overleef iedere stip.